|
|
|
|
|
18. PUŁK PIECHOTY |
Infanterie-Regiment von Grolman (1. Posensches) Nr.18 został utworzony 1.VII.1813 w Świdnicy, z 1. i 2. batalionu rezerwowego 1. Zachodniopruskiego Pułku Piechoty (w 1913 noszącego nazwę 6. Pułk Grenadierów) oraz 4. batalionu rezerwowego 1. Śląskiego Pułku Piechoty (1913: 10 Pułk Granadierów). Nowy pułk otrzymał nazwę 6. Pułk Rezerwowy (Reserveregiment), którą nosił do 25.III.1815, kiedy został przemianowany na 18 Pułk Piechoty (1. Zachodniopruski). Brał udział w oblężeniu Głogowa w 1813. Po zawieszeniu broni w 1813 pułk przydzielono do 9. Brygady wchodzącej w skład II Korpusu Armijnego. Wkrótce pułk wziął udział w bitwie pod Lipskiem, oblężeniu Erfurtu, blokadzie Luksemburga, walkach we Francji. W 1815 pułk należał do 13. Brygady w składzie IV Korpusu Armijnego. Stacjonował w Mainz, Wehrstadt i Niederulm, w 1816 1. i 2. batalion w Kolonii, a 3. batalion w Jülich. 4.XI.1817 roku przemianowany został na 18 Pułk Piechoty (3. Zachodniopruski) i wchodził w skład wojsk okupujących Francję (1817-1818). Potem przeniesiony został na Śląsk, gdzie stacjonował w Głogowie, Jaworze k.Legnicy i Lwówku Śląskim.
11.X.1820 przeniesiony do Poznania. Jeden batalion pozostał na stałe do roku 1849, inne stacjonowały w Rawiczu i Wschowie, od 1834 w Gnieźnie. W 1823 roku pułk stracił przydomek regionalny i stał się 18. Pułkiem Piechoty. 29.VI.1834 drugi batalion obsadził redutę koszarową (nieukończoną) budowanego poznańskiego Fortu Winiary. Z Placu Wilhelmowskigo oddziały przemaszerowały do Fortu Winiary, prowadzone przez długoletniego dowódcę (1821-35) 10. Brygady Kawalerii - generała majora von Wrangla.
W roku 1848 dwa bataliony stacjonowały w Poznaniu, a trzeci w Krotoszynie. 4.VII.1860 pułk przemianowano na 1. Poznański Pułk Piechoty Nr.18.
W 1850 pułk wymaszerował nad Ren do Kolonii i Düsseldorfu, po powrocie otrzymał nowe garnizony w Głogowie i Legnicy. Od 1860 podczas reorganizacji armii pułk należał do III Korpusu i stacjonował w Guben, Sprembergu i Kottbus. 18.IV.1864 wziął udział w szturmie na duńskie szańce Düppel. Po powrocie z Szlezwiku pułk rozlokowany został we Franfurcie nad Odrą, Sprembergu i Kottbus. W 1866 wziął udział w wojnie z Austrią, w bitwie pod Königgratz. W tym samym roku wszedł w skład VI Korpusu Armijnego i stacjonował w Świdnicy i Dzierżoniowie. Wziął udział w wojnie we Francji w 1870. W 1871 stacjonował w Kłodzku, 1881 w Gliwicach i Bytomiu. 1.IV.1890 przydzielony został do nowego XVII Korpusu Armijnego i stacjonował w Ostródzie.
Sztandary pułk otrzymał 3.VI.1814 - 1. i 2. batalion oraz 28.IX.1814 - 3. batalion. W roku 1901 sztandary zostały odnowione. Od 27.I.1889 pułk nosił nazwę "von Grolman", na cześć dowódcy V Korpusu Armijnego w latach 1832-43 (a także dowódcy 18. Pułku).
19. PUŁK PIECHOTY |
Infanterie-Regiment von Courbiere (2. Posensches) Nr.19 powstał w 1813 w Kłodzku z 3. batalionu Pułku Muszkieterów oraz 1. i 2. batalionu rezerwowego ówczesnego 2. Zachodniopruskiego Pułku Piechoty (w 1913 noszącym nazwę 7. Pułku Grenadierów). Otrzymał nazwę 7. Rezerwowego Pułku Piechoty. Oddziały pułku brały udział w walkach na wschodzie i zachodzie (Chełmno, Lipsk, Paryż). 25.III.1815 pułk nazwano 19. Pułkiem Piechoty (4. Zachodniopruskim), pod tą nazwą wziął udział w walkach pod Ligny, Wavre, Sevre i Meudon. Po wojnie pierwszym garnizonem stał się Magdeburg. Od 1817 pułk stacjonował w Poznaniu, Gnieźnie i Bydgoszczy. Od 1819 1. batalion stacjonował w Nakle, Szubinie, a od 1822 w Toruniu. W latach 1823-30 dwa bataliony stacjonowały w Poznaniu, 1. batalion w Gnieźnie, a od 1828 3. batalion w Bydgoszczy. Podczas powstania 1830 roku pułk przeniesiono do Saksonii, gdzie stacjonował w Merseburgu, Wittenbergu, Weissenfels. W 1831 pułk pojawił się w Nadrenii: Kreuznach, Sobbernheim, Luksemburg, 1833: Kolonia, Neuss, Aachen, potem Koblencja i Wesslar. W 1836 powrócił na wschód, gdzie pozostał do 1848 w Poznaniu i Bydgoszczy. Powrót do Poznania miał miejsce 12.XI.1836, co stało się powodem do radosnych uroczystości, gdyż większość jego żołnierzy pochodziła z Poznańskiego. W 1848 roku pułk stacjonował w Kcyni, Rogalinie i Miłosławie. Potem jednak przeniesiony został do Brandenburgii, gdzie stacjonował we Frankfurcie nad Odrą, Myśliborzu (Soldin) i Chojnie (Königsberg i. Neumark). 13.XI.1849 dowódcą został Herzog Józef Saksoński. Od 1851 stacjonował w Halle, Wittenberdze i Torgau. W Turyngii pozostał do 1860, kiedy powrócił na wschód do Wrocławia i Brzegu. Podczas reorganizacji armii w 1860 roku powrócił do struktur V Korpusu Armijnego i stacjonował w Głogowie i Wschowie. Otrzymał nazwę: 2. Poznański Pułk Piechoty Nr.19. W 1861 przeniesiono go ponownie na zachód: Moguncja. Od 1864 obsadzał właśnie zlikwidowaną twierdzę związkową Luksemburg oraz stacjonował w Koblencji (sztab, 1. i 2. batalion w latach 1864-66). W 1866 wziął udział w wojnie z Austrią. Po wojnie pozostał w Moguncji. 23.VIII.1869 dowódcą został generał piechoty von Plonsky. Jedna kompania odkomenderowana została do Zamku Hohenzollern. W czasie wojny z Francją pułk oczekiwał w rezerwie w Moguncji. Wziął udział w walkach: La Grange aux Bois, Colomben, Noisseville, Thieulles, Peltre, Bellevue, Mezieres, oblężenie Peronne, bitwa pod St. Quentin. Po wojnie stacjonował w Görlitz, Jaworze k.Legnicy i Jeleniej Górze do 1887. Od 1898 jeden z batalionów stacjonował w Lubaniu na Śląsku.
27.I.1889 otrzymał nazwę "Courbiere" na cześć obrońcy Grudziądza w latach 1806/07.
18. i 19. pułk piechoty nazwane były w armii "Kaczmareks", z uwagi na wielką liczbę żołnierzy o tym nazwisku.
14. PUŁK PIECHOTY |
Związany z Bydgoszczą Infanterie-Regiment Graf Schwerin (3. Pommersches) Nr.14 powstał 1.VII.1813 w Berlinie z 3. batalionu Pułku Muszkieterów oraz 1. i 4. batalionu rezerwowego pułku, który w 1913 roku nosił nazwę 2. Pułku Grenadierów. Otrzymał nazwę 2. Rezerwowego Pułku Piechoty. Wszystkie trzy batalion w 1813 brały udział w blokadzie Szczecina, a 3. batalion w walkach koło Hoyerswerda. Pułk wziął udział w wojnie, m.in. w oblężeniu Wittenbergi, szturmie na Lipsk. Potem przeniesiony został do Nadrenii, wziął udział w oblężeniu Wesel i walkach w Holandii w 1814. W 1815 przydzielony został do II Korpusu Armijnego, wziął udział w bitwie pod Lipskiem. Do 1817 pozostał we Francji jako część wojsk okupacyjnych. W 1818 przeniesiony został na wschód i stacjonowal w Głogowie, Świdnicy i Kłodzku. Nazywał się wtedy 14. Pułkiem Piechoty (3. Pomorskim). 1819 przeniesiony do Torgau, Wittenbergi i Wiessenfels. Od 1820 stacjonował w Stargardzie Szczecińskim, Myśliborzu i Chojnie - aż do 1847 roku. Tylko w latach 1833-36 3. batalion stacjonował w Bydgoszczy. W 1847 pułk przeniósł się do Bydgoszczy (1. batalion i sztab) oraz Grudziądza i Chojnic. Potem liczne wędrówki: 1849 Berlin i Brandenburg, 1851 Bydgoszcz, Piła i Gniezno, 1852-56 Toruń i Bydgoszcz, 1856-73 Bydgoszcz i do 1860 także Grudziądz, 1863-71 Szczecin, 18711-86 Stralsund i do 1884 jeden batalion w Świnoujściu i do 1866 także Graifswalde, 1886-1903 Grudziądza i Bydgoszcz.
W 1848 stacjonował w Trzemesznie, brał udział w wojnie 1866 roku (m.in. nocna bitwa pod Podkost, bitwa pod Königgratz), 1870/71 ((bitwa pod Gravelotte, oblężenie Metzu i Paryża). Dowódcą pułku był 1861-70 generał piechoty von Wussow, 1890-1911 generał piechoty Bernd du Bernois.
W 1860 pułk nazwany został 3. Pomorskim Pułkiem Piechoty Nr.14. 27.I.1889 otrzymał nazwę "Graf Schwerin" na cześć marszałka polnego poległego w 1756 pod Pragą.
21. PUŁK PIECHOTY |
Czwartym pułkiem, który w 1913 roku obchodził jubileusz 100-lecia, był toruński Infanterie-Regiment von Borcke (4. Pommersches) Nr.21. Utworzony został jako 9. Pułk Rezerwowy z 1., 2. i 4. batalionu kołobrzeskiego pułku piechoty, który w 1913 roku nosił nazwę: Kołobrzeski Pułku Grenadierów Graf Gneisenau (2. Pomorski) Nr.9. Bataliony te stacjonowały w Koszalinie, Wolinie i Gryficach. 7.VIII.1813 połączyły się w Belinie i pułk wziął udział w walkach: oblężenie Szczecina, oblężenie Wittenbergi, bitwa pod Lipskiem, walki w Holandii i Belgii (m.in. bitwa pod Laon). W 1815 jako 21 Pułk Piechoty wziął udział w bitwie pod Ligny, Wavre. 5.XI.1816 otrzymał nazwę 21 Pułk Piechoty (4. Pomorski). Od 1818 stacjonował na Śląsku: Głogów, Legnica i Świdnica, od 1819 w Turyngii, od 1820 w Stargardzie i Pyrzycach (do 1833 w Choszcznie i do 1846 w Kołobrzegu). 10.III.1823 stracił swój przedomek regionalny. Od 1847 stacjonował w Bydgoszczy i Gnieźnie, w 1848 w Strzelnie i Wrześni, od 1851 w Bydgoszczy oraz Grudziądzu i Chojnicach, 1852-56 jeden z batalionów w Gnieźnie, 1856-60 pułk w Toruniu i Gnieźnie. W trakcie reorganizacji armii w 1860 pozostał w Gnieźnie, utrzymywał także garnizon w Inowrocławiu. Po wojnie z Danią w 1864 pułk przeniósł się do Bydgoszczy. W 1866 wziął udział w bitwie pod Königgratz, w 1870/71 w bitwach pod Gravelotte, Villiers, oblężeniu Metzu i Paryża. 1871-73 pozostał we Francji jako część wojsk okupacyjnych, potem wrócił do Bydgoszczy. W 1884 jeden batalion przeniesiono do Torunia, w 1886 drugi, w końcu w 1887 cały pułk.
W 1859 część sił pułku posłużyła do utworzenia 61 Pułku Piechoty, w 1866 - 76pp, 1881 - 129pp, 1897 do utworzenia 4. półbatalionu powstałego w 1893 176 Pułku Piechoty.
27.I.1889 roku pułkowi nadano nazwę "von Borck" dla uczczenia zasłużonej dla Prus rodziny.
Z 21 Pułku Piechoty wywodził się generał piechoty August von Stiehle. Rozpoczął służbę wojskową w 1840 roku, w 1841 został porucznikiem, w Bydgoszczy służył jako dowódca kompanii i awansował do stopnia kapitana. Przeniesiony został do Sztabu Generalnego. Jako generał major i Szef Sztabu Generalnego korpusu dowodzonego przez księcia Fryderyka Karola przyjmował 27.X.1870 roku kapitulację z rąk francuskiego generała Jarras - dowódcy twierdzy Metz. W październiku 1881 roku trafił w stopniu generała porucznika do Poznania, gdzie na 5 lat objął dowództwo V Korpusu Armijnego. Ukoronowaniem jego kariery było objęcie na początku 1886 roku stanowiska dowódcy Korpusu Inżynierów i Pionierów oraz Generalnego Inspektora Twierdz, na którym pozostał do 1888 roku.
Ciąg dalszy (43) -  |
 mariusz@mariwoj.pl |