|
|
|
|
|
W roku 1815 rozpoczęto budowę umocnień lewobrzeżnych w Kolonii nad Renem. Zbudowano rdzeń o promieniu 1,5 km, 5 fortów reditowych (Fort Grossfürst Nikolaus von Russland (1816-21), Fort Erzgrossherzog Paul von Mecklemburg (1822-25), Fort Prinz Friedrich der Niederlande (1818-23), Fort Prinz Heinrich von Preussen (1822-25), Fort Prinz Wilhelm von Preussen (1819-25)) i 7 lunet (w 1815) wysuniętych ok 500 m przed rdzeń. Rdzeń wokół średniowiecznych murów z rzymskimi bramami składał się z ciągłego wału z umieszczonymi naprzemiennie 24 dziełami - bastionami (nadszańcami) i małymi podkowiastymi kaponierami osłoniętymi niewielkimi lunetami.
W rdzeniu znajdowało się 12 bram: m.in. Bayentor Severinstor, Weyertor, Hahnentor, Ehrentor, Gereontor, Eigelsteintor, Türmchentor oraz kolejowa Pantaleontor.
Umocnienia Kolonii były dziełem von Astera.
W roku 1830 lunety z 1815 otrzymały magazyny prochowe.
Zbudowano także dwa szańce nadrzeczne (Rheinschanze i Riehler Schanze), zastąpione w 1841 dwoma fortami (I i XI)
W roku 1841 pierścień fortów uzupełniono sześcioma nowymi fortami reditowymi z trzema kaponierami (forty: I w miejsce Rheinschanze z 1830, III, V, VII, IX i XI w miejsce Riehler Schanze).
Zapewne po rozbudowie ujednolicono numerację fortów: Fort Nikolaus = Fort II, Fort Paul - Fort IV, Fort Heinrich der Niederlande = Fort VI, Fort Heinrich von Preussen = Fort VIII, Fort Wilhelm = Fort X.
Pierścień fortów składał się ostatecznie z 11 fortów i 7 lunet.
Umocnienia z 1841 były dziełem Bresego.
Około 1868 roku zaczęto myśleć o ubezpieczeniu miasta od wschodu i w latach 1870-71 ufortyfikowano przedmieście Deutz po drugiej stronie Renu, wyposażając je w 4-odcinkowy poligonalno-kleszczowy rdzeń z kaponierami, koszarami obronnymi w szyjach kleszczy i raweliny-nadszańce oraz 4 wysunięte forty (XII-XV) i 2 lunety (VIII-IX), utrzymane w stylu sprzed pół wieku. Deutz stał się klasycznym przedmościem, osłaniającym dostęp do dużego Mostu Hohenzollernów. Od strony rzeki przedmoście zamknięto murem ze strzelnicami i kaponierami.
W roku 1872 zapadła w Ministerstwie Wojny decyzja o budowie nowego pierścienia fortów artyleryjskich. W sierpniu 1873 ukończono Fort III wg standardowego projektu, a w latach do 1881 zbudowano kolejne. Powstało 12 fortów oraz 14 dzieł pośrednich. Promień pierścienia wynosił 6 km (!), jego obwód 38 km, a odległość między fortami głównymi 3 km. Ponieważ międzypola były bardzo szerokie, stąd konieczność umieszczenia w nich dwóch dzieł pośrednich. W ukończonym pierścieniu fortów było 36 dzieł - zapewne pozostałe 10 dzieł to małe dzieła piechoty, być może zbudowane na przełomie wieku XIX i XX lub nawet na początku wieku XX. Ciekawe, że do dziś zachowała się w układzie ulic cała droga rokadowa na lewym brzegu Renu - na prawie całej swej długości 25-kilometrowej długości nosi nazwę Militärig Str.
Typologia fortów.
W 1870 w Kolonii stacjonowały następujące oddziały artylerii: 8. Reński Pułk Artylerii Fortecznej, 7. Westfalski Pułk Artylerii Fortecznej (Fußartillerie-Regiment), część 23. Pułku Artylerii Polowej (Dominikaner-Kaserne). Później także 59. Pułk Artylerii Polowej.
Równolegle z budową nowego pierścienia trwała rozbiórka rdzenia twierdzy i fortów poligonalnych z lat 1815-41. Zostały zachowane tylko niektóre forty lub ich redity (FI, FIII, FIV, LIII, FV, FX, FXI). Używane były militarnie do 1907 roku. Zachowano również stare rzymskie bramy. W miejscu rdzenia twierdzy wytyczono szeroką obwodnicę (Ring), obecnie ulice: Ubierring, Kardingerring, Sachsenring, Salieriring, Hohenstaufenring, Hohenzollernring, Kaiser Wilhelm Ring, Hansaring, Theodor Heuss Ring.
W roku 1882, w miejscu rozebranego pierścienia fortów, zbudowano poligonalny skazamatowany wał z kaponierami w fosie i bramami w formie otwartych przejazdów (m.in. Brühler Tor, Eifel Tor, Zülpicher Tor, Gladbacher Tor, Neusser Tor, Riehler Tor). Dwa zachowane forty (I i XI) włączono w nowy wał, jako jego nadrzeczne zakończenia.
Tor kolejowy, obiegający od zachodu dotychczasowy rdzeń, przesunięto nieco na zachód, ale i tak znalazł się wewnątrz nowego wału, podobnie jak pn-zach Centralny Dworzec Towarowy i nowy pd-zach Dworzec Południowy (obok byłego Fortu V, z którego zachowano tylko reditę).
25 VIII 1884 roku nowy wał zwiedzał cesarz Wilhelm I, prezentował mu go Generalny Inspektor generalleutnant von Biehler.
Wał ukończono do 1890 roku, a przetrwał tylko do 1911. Po rozbiórce, w jego miejscu o dziwo nie powstała nowa obwodnica, gdyż była zbędna wobec wytyczenia już wcześniej na zewnątrz wału nowej trasy - Innere Kanal. Droga wałowa biegnąca wzdłuż poligonalnego wału zachowała się w postaci ulic: Oberlaender Wall, Alteburger Wall, Bonner Wall, Vorgebirgswall, Eifelwall, Luxemburger Wall, Zülpicher Wall, Schmalbeinstr., L.Camphausen Str., Venloer Wall, Gladbacher Wall, Krefelder Wall, Neusser Wall.
W latach okupacji alianckiej (do 1926) rozebrano forty pierścienia zewnętrznego, przetrwało ich jednak parę. Rozebrano również zapewne umocnienia przedmościa Deutz.
Z twierdzy poligonalnej zachowały się: częściowo fort I (redita i fragment fosy), redita fortu IV (i kawałek fosy), redita fortu V, cały Fort X. Z twierdzy fortowej zachowało się sporo, chociaż wały i kaponiery fortów zostały rozebrane - zazwyczaj zachowały się koszary pozbawione kaponier szyjowych.
Twierdza Kolonia-Deutz w roku 1873
Uwaga, plan jest spory, ma 88kB (GIF 89 z przeplotem).
Fortowa twierdza Kolonia w roku 1911
Część druga - tabela chronologiczna
 |
 mariusz@mariwoj.pl |
