FORTYFIKACJE POLIGONALNE XIX WIEKU
TWIERDZE PRUSKIE I NIEMIECKIE

logo



Twierdza Grudziadz. Monografia
Grudzien 2010
PDF 4,5 MB


Twierdza Grudziadz - Mala Ksieza Gora
Grudzien 2010
PDF 12,5 MB


Twierdza Grudziadz - Wielka Ksieza Gora
Wrzesien 2009
PDF 8 MB



Twierdza Poznań w detalach
Biuletyn elektroniczny
Współwydawcą biuletynu jest Harcerski Krąg Miłośników Fortyfikacji i Eksploracji w Poznaniu


Twierdza Poznań w detalach. Nr 3, kwiecień 2010.
Do pobrania w formacie PDF (23 MB).

W numerze:
Mariusz Wojciechowski: Kaponiera pod Kaponierą. Pozostałości umocnionego wiaduktu nad liniami kolejowymi z 1872 roku. Historia, stan zachowania.
Konrad Dąbrowski: Koncepcja rewitalizacji Kaponiery Kolejowej w kontekście przebudowy Ronda Kaponiera, przygotowana przez "Porozumienie dla Twierdzy Poznań".


Twierdza Poznań w detalach. Nr 2, marzec 2009.
Do pobrania w formacie PDF (6,5 MB).

W numerze:
Mariusz Wojciechowski: System zaopatrywania w amunicję w fortyfikacjach niemieckich. Parę uwag na temat fortyfikacji poligonalnych w połowie XIX wieku na przykładach z Gdańska oraz Świnoujscia i Poznania.


Twierdza Poznań w detalach. Nr 1, luty 2009.
Do pobrania w formacie PDF (7 MB).

W numerze:
Mariusz Wojciechowski: Mosty zwodzone poligonalnej twierdzy Poznań
Hermann von Boyen (1771-1848)
Moritz von Prittwitz: Beiträge zur angewandten Befestigungkunst... [Zugbrücke]

Pierwsze wspólne publikacje Jacka Biesiadki i moje na temat twierdzy Poznań ukazywały się od 1999 roku w miesięczniku Odkrywca oraz w wydawanej przez Jarosława Chorzępę Fortecy. Nieco wcześniej powstały dwie strony internetowe poświęcone twierdzy, wzajemnie się uzupełniające. Jedna z nich przetrwała do dzisiaj, ale jest już zupełnie przestarzała.

W 2001 roku nakładem wydawnictwa Rawelin ukazała się przygotowana przez Jacka Biesiadkę, Andrzeja Gawlaka i przeze mnie mapa Twierdza Poznań. Fortyfikacje poznańskie w latach 1828 - 1944. Opracowana została graficznie przez Jacka i spotkała się z niezwykłym zainteresowaniem – w końcu była pierwszym tego rodzaju wydawnictwem w naszym kraju (w 2003 roku miała wydanie drugie uzupełnione). O ile mi wiadomo, do dziś nie doczekała się tak pożądanego naśladownictwa.

W 2006 roku nakładem wydawnictwa Rawelin ukazała się książka Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku, którą miałem przyjemność napisać wspólnie z Jackiem Biesiadką, Andrzejem Gawlakiem oraz Szymonem Kucharskim.

Oba wydawnictwa zostały nagrodzone – mapa na Ogólnopolskim Przeglądzie Książki Krajoznawczej i Turystycznej, zorganizowanym przez PTTK i Międzynarodowe Targi Poznańskie, a książka otrzymała w marcu 2007 roku Nagrodę im. Józefa Łukasiewicza Posnaniana 2006 w konkursie na najlepszą książkę o Poznaniu, przyznawaną przez Bibliotekę Raczyńskich i Prezydenta Miasta Poznania.

Niektóre zagadnienia zostały w książce potraktowane pobieżnie, z uwagi na ograniczenia wydawnicze – objętość Twierdzy Poznań i tak osiągnęła 350 stron formatu A4. Czas nadrobić te zaległości...

Od tego czasu miało miejsce kilka wydarzeń, które parę razy sprawiły, że mocniej zabiło mi serce. Przy okazji różnych prac remontowych i budowlanych światło dzienne ujrzały przeróżne fragmenty fortyfikacji, niekiedy radykalnie zmieniając obraz twierdzy.

Najbardziej spektakularnym przykładem było odkrycie przejazdu kolejowego koło bramy Cmentarnej – obiektu tak niepozornego, że poświęcono mu dotychczas niewiele uwagi. Tymczasem członkowie poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji ustalili, że wyposażony był w unikatowy, rozsuwany na boki most nad fosą!

Jaz Cybiński został odkryty przez Harcerski Krąg Miłośników Fortyfikacji i Eksploracji. Oczywiście nadal tkwi w miejscu, w którym powstał 150 lat temu, lecz został tak obudowany ze wszystkich stron, że nikomu nie przyszło do głowy szukać go głęboko pod ulicą Jana Pawła II.

Mariusz Wojciechowski


Harcerski Krąg Miłośników Fortyfikacji i Eksploracji w Poznaniu skupia osoby zainteresowane architekturą obronną i eksploracją, zajmuje się:
- popularyzacją fortyfikacji i ich ochrony poprzez organizację spotkań, wycieczek edukacyjnych i prelekcji,
- organizowaniem wypraw badawczych i inwentaryzacją zasobów fortyfikacyjnych w Polsce,
- współpracą ze stowarzyszeniami, organizacjami i władzami w dziedzinie ochrony fortyfikacji i zabytków,
- prowadzeniem projektów mających na celu badanie fortyfikacji i popularyzację wiedzy fachowej w środowisku miłośników fortyfikacji.

  • Stemple cegielniane Twierdzy Poznań
    Inwentaryzujemy stemple cegielniane z murów fortecznych oraz innych budynków z terenu Wielkopolski.
  • Fortifications Rayon
    Inwentaryzujemy kamienie graniczne rejonów fortecznych i terenów wojskowych dawnej twierdzy.
  • Relikty fortyfikacji poligonalnych Twierdzy Poznań
    Inwentaryzujemy pozostałości fortyfikacji poligonalnych twierdzy.
  • Fort 4a – siedziba HKMFiE w Poznaniu
    Od blisko 10 lat opiekujemy się fortem 4a. Została sporządzona dokumentacja architektoniczna oraz koncepcja adaptacji, teren został uporządkowany, pomieszczenia uprzątnięte z gruzu i śmieci oraz zabezpieczone. W jednej z kaponier urządziliśmy harcówkę, w której odbywają się m.in. spotkania HKMFiE. Planujemy rewitalizację fortu i jego otoczenia: powstanie Centrum Edukacji Historyczno-Przyrodniczej, ośrodek szkoleniowy Harcerskiego Ośrodka Kształcenia Turystów Wodnych w Poznaniu oraz siedziba HKMFiE i innych organizacji, a wokół fortu zostanie urządzony park dla mieszkańców pobliskich osiedli.

Członkowie HKMFiE w Poznaniu zainicjowali także działalność Porozumienia dla Twierdzy Poznań, skupiającego organizacje i osoby zainteresowane ochroną, badaniami i rewitalizacją fortyfikacji Twierdzy Poznań http://twierdza.poznan.pl

Zapraszamy także na naszą stronę internetową http://hkmfie.harc.pl oraz forum internetowe, które jest miejscem m.in. wymiany informacji na temat historii twierdzy Poznań. Biuletyn ma być próbą podsumowania prowadzonych tam dyskusji.

Mariusz Wojciechowski

POCZTA/MAIL
mariusz@mariwoj.pl