|
|
|
|
|
Linia Wschodnia - Ostbahn.
Pierwsza linia w Niemczech uruchomiona została 7.XII.1835 z Norymbergi do Fürth, a pierwsza w Prusach 29.X.1838 z Berlina do Poczdamu (była to linia prywatna). Dla nowego króla Fryderyka Wilhelma IV było sprawą najwyższej wagi państwowej utworzenie połączenia kolejowego z Belina do Królewca - pragnienie to wyraził już w 1842 roku. We wschodnich prowincjach Prus linie kolejowe nie rozwijały się oszałamająco szybko: od 1843 roku Berlin miał połaczenie ze Szczecinem - było to najdalej na północ sięgające odgałęzienie prywatnej Kolei Dolnośląsko-Marchijskiej (Niederschlesich-Märkischen Eisenbahn). Kilka lat póżniej powstało połączenie ze Szczecina do Poznania przez Stargard Szczeciński, Choszczno i Krzyż Wielkopolski. W dalszym ciągu Berlin z Królewcem był połączony tylko drogą przez Kostrzyn, Chojnice i Tczew. Około 1844 roku postanowiono, że nowa linia kolejowa powinna przebiegać trasą Berlin - Kostrzyn - Piła - Bydgoszcz - Tczew - Malbork - Elbląg - Frombork - Królewiec. Co dziwniejsze linia ta omijać miała Poznań i Toruń. Latem 1847 roku rozpoczęto prace przy mostach na Wiśle i Nogacie w Tczewie i Malborku, na odcinku Malbork-Królewiec oraz w Elblągu. W 1848 roku nastąpiła przerwa w pracach. W czerwcu 1848 prace rozpoczęto w Krzyżu, w lipcu w Pile, we wrześniu w Nakle. 1 kwietnia 1849 otwarto biuro Linii Wschodniej (Ostbahn) w Bydgoszczy (Neuer Markt 8-9). W grudniu 1849 rozpoczęto prace nad odgałęzieniem linii z Tczewa do Gdańska. W 1849 budowano dworzec w Bydgoszczy (Bocianowo). Pierwszy odcinek linii otwarto uroczyście 13.VI.1851 roku w obecności króla - dwie zielone lokomotywy Brahe (Brda) i Schwarzwasser wyruszyły z Bydgoszczy w powolną podróż. 31.VII.1851 otwarto pierwsze regularne połączenie Berlina z Bydgoszczą. Króla w trakcie przejazdu ze stolicy wszędzie witały szpalery rozentuzjazmowanych mieszkańców Pomorza. Codziennie kursowały dwa pociągi z Berlina (o 12:00 i 23:00) i dwa z Bydgoszczy (o 2:30 i 15:00), podróż trwała 13 i pół godziny, prędkość wynosiła 35 km/godzinę, wagony były I, II i III klasy, a od 1856 roku także IV klasy.
W roku 1852 otwarto połączenie Bydgoszcz - Gdańsk, odcinek Malbork - Frombork, w 1853 Frombork - Królewiec. Prace przy obronnych mostach przeciagały się i przez kilka lat nie funckcjonował odcinek Tczew - Malbork, który otwarto dopiero w 1857 roku. Tym samym w 1857 roku ukończono państwową linię łączącą Berlin z Królewcem, przez Szczecin i Krzyż. W tym samym roku otwarto także linię Berlin-Krzyż omijającą Szczecin przez Frankfurt nad Odrą i Kostrzyn - odcinek ten utrzymywany był przez Frankfurter-Beliner Bahn, część prywatnej Kolei Dolnośląsko-Marchijskiej (właśnie zresztą wykupionej i przejętej przez państwo).
Rozpoczęto prace nad przedłużeniem linii Ostbahn do granic państwowych i połączeniem w liniami rosyjskimi, co pozwoliło by otworzyć połączenia międzypaństwowe z Warszawą i innymi miastami w Cesartwie Rosyjskim. Jednym z tych połączeń była linia prowadząca z Królewca na wschód przez Insterburg do nadgranicznej miejscowości Eydtkuhnen, gdzie umiejscowiono przejście graniczne. Linia ta miała połączyć Królewiec z Kownem i Wilnem. Druga linia planowana była z Bydgoszczy na południowy-wschód, w stronę Warszawy, do nadgranicznej miejscowości Otłoczyn - po rosyjskiej stronie granicy rozwinął się (po uruchomieniu linii) Aleksandrów Kujawski (Aleksandrowo). Przez kilka lat przejścia te pozostawały w planach, bo strona rosyjska nie zbudowała odpowiednich linii do granicy. Rosyjska Kolej Warszawsko-Wiedeńska uruchomiona została w 1848 roku i jako jedyna w Cesarstwie miała normalny rozstaw szyn (1,435m) - prowadziła z Warszawy przez Grodzisk, Skierniewice, Piotrków, Częstochowę i Ząbkowice do granicznej stacji Granica. W 1859 roku przedłużona została do Katowice przez Dąbrowę Górniczą, Będzin i Sosnowiec. Przez kilka lat Katowice odgrywały ważną rolę, bowiem właśnie tam linia Warszawsko_wiedeńska miała połączenie z pruską Linią Dolnośląsko-Marchijską. 24.X.1861 otwarto połączenie Bydgoszcz - Toruń. Magistrat Torunia chciał skorzystać z okazji i przeprowadzić kolej na prawy brzeg Wisły i tam zbudować linię kolejową w stronę położonej niedaleko na wschód od miasta granicy w Lubiczu, ale nie znalazł na to przedsięwzięcie pieniędzy (most zbudowano dopiero w latach 1870-72). Doprowadzenie linii kolejowej do Torunia spowodowało poważne zmiany w twierdzy - m.in. przebudowę w latach 1860-62 przyczółka mostowego. W roku 1863 rozbudowano dworzec bydgoski, aby mógł on obsługiwać zwiększony ruch w stronę Torunia.
Dopiero w 1862 roku uruchomiono połączenie Prus z Rosją z Bydgoszczy do Łowicza. Otwarto także przejście graniczne Otłoczyn / Aleksandrowo. Pociągi kursowały (jeden dziennie w każdą stronę [?]) od 4.XII.1862 roku. Otwarcie linii odbyło się bez rozgłosu, tak dalece obie strony zmęczone były przeciąganiem się jej budowy. 27.XII.1862 Rosjanie uruchmili połączenie Warszawa - Petersburg. Po stronie rosyjskiej, jako przedłużenie pruskiej linii z Bydgoszczy, funcjonowała normalnotorowa Kolej Bydgoska, prowadząca z Łowicza przez Kutno, Włocławek i Nieszawę do Aleksandrowa Kujawskiego. Później w Kutnie linia otrzymała połączenie z następną ważną linią międzynarodową Poznań-Warszawa przez Wrześnię, przejście graniczne Strzałkowo / Słupca i Konin.
 |
 mariusz@mariwoj.pl |